Τα 9 πέτρινα γεφύρια του Αχλαδοχωρίου Σερρών

Στο χωριό Αχλαδοχώρι Σερρών, μεταξύ Σιδηροκάστρου και Βουλγαρικών συνόρων, υπάρχουν 9 πέτρινα γεφύρια. Τα τέσσερα βρίσκονται μέσα στο χωριό, πάνω στο Κρουσοβίτικο ποτάμι που διασχίζει το Αχλαδοχώρι και ένα πάνω στο ίδιο ποτάμι λίγο έξω από το χωριό.

Τα υπόλοιπα τέσσερα βρίσκονται στο ποτάμι Μπελίτσα. που κυλάει τα νερά του νοτιοανατολικά του χωριού και καταλήγει στο Κρουσοβίτικο ποτάμι.

Το Αχλαδοχώρι είναι το μοναδικό χωριό στη Μακεδονία που έχει 9 γεφύρια

Η ύπαρξη τόσο μεγάλου αριθμού γεφυριών εξηγείται από τη μεγάλη ανάπτυξη που είχε το χωριό παλιότερα (προπολεμικά αριθμούσε 10.000 κατοίκους).

Το εξαιρετικά διακεκομμένο και δύσβατο έδαφος στις χαράδρες των δύο ποταμών, σε αντίθεση με το ομαλό, γενικά, ανάγλυφο της περιοχής. Έτσι οι κάτοικοι αναγκάστηκαν στο μακρινό παρελθόν, να κατασκευάσουν αυτά τα γεφύρια για να επικοινωνήσουν με τα χωράφια και τα εκτεταμένα βοσκοτόπια τους, αλλά και με τα γύρω χωριά.

Τα γεφύρια στον Κρουσοβίτη, μέσα στο Αχλαδοχώρι είναι κατά σειρά τα εξής:

1) Άγιου Αρχάγγελου

Από το όνομα παρακείμενης εκκλησίας. Μονότοξο με μήκος 7,50 μ., πλάτος 2,50 μ., ύψος 2,70 μ. Είναι επισκευασμένο με τσιμεντένιο στηθαίο και κάγκελα, που αλλοιώνουν το παραδοσιακό στυλ του γεφυριού. Οι λιθοδομές του έχουν μεγάλες, ημιλαξευτές αλλά και αρκετές ακατέργαστες πέτρες.

2) Κουτσϊβετς

Η ονομασία, όπως και όλων των υπολοίπων γεφυριών προέρχεται από παλιά, σλαβικά τοπωνύμια. Είναι μονότοξο, με προσθήκες (σιδερένια κάγκελα, μεταλλικοί σωλήνες) που αλλοιώνουν τη φυσιογνωμία του. Έχει μήκος 12 μ., πλάτος 2,60 μ. και ύψος 3,50 μ.

3) Γκίρκα

Μονότοξο, με το ένα βάθρο να εδράζεται ψηλότερα από το άλλο. Διαστάσεις: Μήκος 11,50 μ., πλάτος 2,70 μ., ύψος 4,20 μ. Έχει κι αυτό τσιμεντένιο στηθαίο και σιδερένια κάγκελα. Στη δυτική όψη φέρει ανάγλυφο σταυρό και πλάκα, πάνω στους πωρόλιθους του τόξου. Στην πλάκα αναγράφεται η χρονολογία 1868 και δυσανάγνωστα γράμματα. Στην ανατολική όψη. πάνω στην αψίδα του τόξου υπάρχει σιδερένιος κρίκος, όπου, πιθανόν, να υπήρχε παλιότερα κρεμασμένο κουδούνι.

4) Πίτσουρ

Είναι το τελευταίο γεφύρι μέσα στο χωριό και το μικρότερο απ’ όλα. Είναι μονότοξο, έχει τσιμεντένιο στηθαίο και σιδερένια κάγκελα, όπως και τα άλλα τρία κι αυτό γιατί χρησιμοποιούνται και σήμερα για την επικοινωνία από τις δύο όχθες του ρέματος, που χωρίζει το χωριό σε δύο συνοικίες. Έχει μήκος 6.20 μ., πλάτος 3 μ. και ύψος 3,60 μ. Στην ανατολική όψη, πάνω στην τοιχοποιία υπάρχει εντοιχισμένη πλάκα με σταυρό, στα τέσσερα μέρη του οποίου είναι γραμμένη η συντομογραφία ΙΓ-Χ8-ΝΙ-ΚΑ (Ιησούς Χριστός Νικά).

Έξω από το χωριό, στο ίδιο ποτάμι, δίπλα στο δρόμο που οδηγεί προς το Σιδηρόκαστρο, υπάρχει το πέμπτο γεφύρι του Κρουσοβίτη:

5) Σαμόκβα

Είναι μονότοξο, με τσιμεντοεπιχρισμένες όψεις και τσιμεντένιο στηθαίο ύψους 1 μ. Έχει μήκος 16 μ., πλάτος 2.90 μ. καν ύψος 5.70 μ. Επάνω του διατηρείται το παλιό λιθόστρωτο καλντερίμι.

Τα υπόλοιπα τέσσερα γεφύρια βρίσκονται στο ρέμα της Μπέλιτσας, πριν τη συμβολή της με τον Κρουσοβίτη :

6) Πεχτσέτα

Είναι μονότοξο, με τσιμεντένιο στηθαίο και διπλή σειρά στο τόξο: η εσωτερική με πωρόλιθο και η εξωτερική με πλάκες. Έχει μήκος 18 μ., πλάτος 2,70 μ., και ύψος 5,50 μ. Σε μια πέτρα του τόξου υπάρχει ανάγλυφος σταυρός, ενώ στη δυτική όψη υπάρχει κενό πλαίσιο, που κάποτε περιείχε αναμνηστική πλάκα, η οποία αφαιρέθηκε.

7) Το Μουβίτσα

Είναι μονότοξο. Η ονομασία προέρχεται από το μέρος που χτυπούσαν τα ρούχα στο νερό του ποταμού. Έχει μήκος 13 μ., πλάτος 2,50 μ. και ύψος 5 μ. Επάνω του υπάρχει λιθόστρωτο και σώζονται υπολείμματα από πέτρινα στηθαία ύψους 20 εκατοστών. Οι κλίσεις είναι απότομες στο επάνω μέρος του τόξου, το οποίο στο βόρειο τμήμα του είναι ημικατεστραμμένο. Η αψίδα του είναι με πωρόλιθο.

8) Κάτω Μπελίτβα

Είναι δίτοξο, με μήκος 23 μ., πλάτος 2,70 μ. και ύψος 6,70 Από κει περνούσε ο δρόμος που οδηγούσε στις Σέρρες. Μαζί με το επόμενο (Άνω Μπελίτσα) είναι τα μεγαλύτερα του Λαϊλιά. Σώζεται ακόμα ο παλιός λιθόστρωτος δρόμος . Καλύπτεται από πλατάνια και αναρριχώμενη πέτρα από το γεφύρι, προς νότο. Σε απόσταση 100 μ. βορειοδυτικάτου του γεφυριού υπάρχουν ερείπια νερόμυλου που ανήκε στην εκκλησία του χωριού.

9) Άνω Μπελίτσα ή Τζιογκόλα

Είναι μονότοξο με μήκος 23 μ., πλάτος 2,80 μ, και ύψος 7 μ. Η καμάρα του αποτελείται εν μέρει από πωρόλιθους, το υπόλοιπο γεφύρι είναι από την τοπική πέτρα (σχιστόλιθο) και επάνω του έχουν κατασκευαστεί τσιμεντένια κάγκελα. Όπως όλα τα γεφύρια στο ποτάμι της Μπέλιτσας βρίσκεται μέσα σε πυκνό δάσος από πλατάνια, που το καθιστούν σχεδόν αθέατο.